IPARD Kapsamında Uygun Olan ve Uygun Olmayan Harcamalar

IPARD Kapsamında Uygun Olan ve Uygun Olmayan Harcamalar

Uygun Harcamalar

✓ Makine-ekipman alımı, yapım işleri, hizmet alımı (genel harcamalar) ve görünürlük harcamaları destek tutarının belirlenmesine esas olacak uygun harcamalardır.

Uygun harcamalar dört harcama alanı başlığı altında toplanmaktadır.

• Makine-ekipman alımı:Uygun Harcamalar Listesi’nde detaylandırılan satın alımı yapılacak malzeme, makine, ekipman gibi alımlar ile uygun harcamalar listesinde belirtilen yazılımlar da dahil bilişim teknolojileri ve özel teknolojik ekipman gibi alımlar bu tedbir için uygun harcamalardır.
• Yapım işleri:Uygun Harcamalar Listesi’nde detaylandırılan taşınmazların inşası/genişletilmesi/modernizasyonu bu tedbir için uygun harcamalardır.
• Hizmet alımları (Genel Harcamalar):Yatırım bütçesi içerisinde yer alan, bilgisayar yazılımı da dahil olmak üzere makine-ekipman alımı ve yapım işleri uygun harcamalar toplamının en fazla %10’una karşılık gelen mimarlık, mühendislik ve diğer danışmanlık ücretleri (Ödeme Talep Paketi hazırlama bedeli) ve fizibilite çalışmaları ile yine söz konusu %10’luk tutara dâhil olmak üzere makine-ekipman alımı ve yapım işleri uygun harcamaları toplamının en fazla %5’ine karşılık gelen ve 6.000 avroyu aşmayan iş planı hazırlığı (teknik proje ve fizibilite hazırlığı dahil) ile ilgili alımlar bu alt tedbir için uygun harcamalardır.
• Görünürlük:Görünürlük giderleri, AB finansmanı ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanının rolünü vurgulamak amacıyla yatırımın bütçesine dâhil edilmeli ve iş planında gösterilmelidir. Toplam uygun harcama tutarının en fazla %1 oranında görünürlük gideri ayrılabilir ve “Görünürlük Rehberi”ne uygun olacak şekilde poster, levha, pano ve etiket harcama bütçesine dâhil edilebilir.

Uygun yatırımlar aşağıda belirtilenler ile sınırlı olacaktır:

• Taşınmaz malların inşası, yeniden inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi,
• Varlığın pazar değerine kadar bilgisayar donanımı ve yazılımı da dahil olmak üzere yeni makine ve ekipman alımı,
• Üretime dönük olmayan yatırımlar, (tarım-çevre-iklim hedeflerine ulaşılmasıyla bağlantılı).
• Mimar, mühendis ve diğer danışmanlık ücretleri8, fizibilite çalışmaları gibi yatırımla ilgili harcamalarla bağlantılı genel maliyetler, yatırım maliyetlerinin %10’una kadar uygun olacaktır. Özellikle 6.3 kapsamında atıfta bulunulan iş planları için (yatırımın türüne göre) belirli kalemlere ilişkin spesifik alt tavanlar belirlenebilecektir.
• Geçmişe dönük olarak uygun olan genel maliyetler (sözleşme imzalanmasından önce gerçekleşebileceği için) ancak maliyetlerin ilişkili olduğu projenin IPARD Ajansı tarafından fiili olarak seçilmesi ve sözleşme imzalanması durumunda uygun maliyet olarak ele alınacaktır.
• Üretici örgütleri için – kaynakların ortak kullanımı (makineler, depolama vb.), kısa değer zincirleri veya tarımsal ürünlere değer katma (paketleme, sınıflandırma vb.) konularında kolektif projeler,

Yenilenebilir enerji yatırımları kapsamında şebekeye bağlı olmayan (off-grid) sistemler desteklenmemektedir.

Uygun Kolektif Yatırımlar

✓ Desteklenen kolektif yatırımlar şunları kapsayabilecektir:

• AB standartlarını sağlamak amacıyla tarımsal ürünlerin üretimi için tesislerin (binaların), makinelerin, ekipmanın ve diğer altyapının paylaşılması; Örnekler; tarım makinelerinin, süt soğutucularının, sınıflandırma ve paketleme ekipmanının ortak kullanımı.
• Kısa tedarik zincirlerinin* ve yerel pazarların kurulması ve geliştirilmesi. Örnekler; doğrudan satış için pazar tezgâhı aracı; pazar tezgahları için ekipman; buzdolapları.

* Kısa tedarik zinciri “sınırlı sayıda ekonomik operatörü kapsayan, iş birliğini, yerel ekonomik kalkınmayı ve üreticiler, işleyiciler ve tüketiciler arasında yakın coğrafi ve sosyal ilişkileri taahhüt eden bir tedarik zinciridir” (1305/2013 sayılı Tüzüğün (AB) 2. Maddesi). Ayrıca, “kısa tedarik zincirlerinin kurulması ve geliştirilmesine yönelik destek … sadece çiftçi ve tüketici arasında birden fazla aracı içermeyen tedarik zincirlerini kapsayacaktır”.

Sektörlere Özel Uygun Harcamalar

Süt

• Kapalı, açık ve yarı açık ahırların/ağılların inşası, genişletilmesi ve modernizasyonu,
• Süt sağım ve depolama odaları, depo binaları, makine garajları ile sınırlı olmak kaydıyla diğer tarımsal binaların inşası ve/veya yenilenmesi,
• Sadece mera yönetimi için çit ve kapıların inşası,
• Silaj muamele, çiftlikte hayvan yemi hazırlama, muamele, dağıtma ve depolama sistemleri için makine ve ekipman alımı,
• Sağım odası tesisatı, süt soğutma ve depolama ekipmanları ile çiftlik içi süt nakil ekipmanları,
• Atık ve atık su işleme tesis ve sistemlerinin kurulması,
• Gübre depolama ve arıtma tesis ve sistemlerinin kurulması, gübrenin araziye uygulanmasına yönelik yatırımlar,
• Yenilenebilir enerji üretimine yönelik yatırımlar,
• Hayvan taşıma sistemleri ile ilgili tesislerin kurulması ve makine ve ekipmanların satın alınması (örneğin tartma, dezenfeksiyon),
• Öz tüketim ve atık yönetimine yönelik yenilenebilir enerji üretimi de dahil olmak üzere inşaat işleri ve makine ve ekipman alımı ile döngüsel ekonomi tipi yatırımlar,
• Motorlu araçlar hariç, Ek 11’de listelenen yem bitkilerinin üretimine yönelik makine ve ekipman alımı,
• Otomatik sulama sistemlerinin kurulması,
• Bilişim teknolojileri ve yazılım da dahil olmak üzere, özel teknolojik makine ve ekipmanın satın alınması (sürü yönetimi, süt kaydı, genel çiftlik yönetimi),
• Tarımsal işletmelerin faaliyetlerini duyurmak amacıyla web sitesinin kurulması ve sürdürülmesi

Kırmızı Et

• Ahırların/ağılların inşası/ genişletilmesi / modernizasyonu,
• Depo binaları ve makine garajlarının inşası ve/veya yenilenmesi,
• Silaj muamele, çiftlikte hayvan yemi hazırlama, muamele, dağıtma ve depolama sistemleri için makine ve ekipman alımı,
• Gübrenin arazide uygulanmasına yönelik yatırımlar da dahil olmak üzere gübre ve atık işleme, muamele, depolama ve arıtma tesisleri ve sistemlerinin kurulması,
• Hayvan taşıma sistemleri ile ilgili tesislerin kurulması ve makine ve ekipmanların satın alınması (örneğin tartma, dezenfeksiyon),
• Motorlu taşıtlar hariç olmak üzere, hayvan refahına ilişkin AB standartlarıyla uyumlu nakliye ekipmanıyla ilgili makine ve ekipman alımı,
• Öz tüketim ve atık yönetimine yönelik yenilenebilir enerji üretimi de dahil olmak üzere inşaat işleri ve makine ve ekipman alımı ile döngüsel ekonomi tipi yatırımlar, • Sulama sistemlerinin kurulması,
• Sadece mera yönetimi için çit ve kapıların inşası,
• Motorlu araçlar hariç, Ek 11’de listelenen yem bitkilerinin üretimine yönelik makine ve ekipman alımı,
• Bilişim teknolojileri ve yazılım da dahil olmak üzere özel teknolojik makine ve ekipmanın satın alınması (sürü yönetimi, hayvan kaydı, genel çiftlik yönetimi),
• Tarımsal işletmelerin faaliyetlerini duyurmak amacıyla web sitesinin kurulması ve sürdürülmesi.

Kanatlı ve Yumurta

• Kanatlı kümesleri (broyler, yumurta tavuğu, kaz ve hindi) ve hayvan barınaklarının inşası, genişletilmesi ve modernizasyonu,
• Depo binaları ve makine garajlarının inşası ve/veya yenilenmesi,
• Kanatlıların biyolojik güvenliğine yönelik kapı ve çitlerin (kuş gribine yönelik) inşası,
• 2007/43/EC sayılı Direktif altında belirtilen otomatik yemleme ve içme suyu, sulama, ısıtma ve havalandırma ekipmanı ve enerji tasarrufu sağlayan ekipmanlar da dahil olmak üzere çevresel otomatik kontrol sistemleri,
• Gübre ve atık yönetimi, depolama ve işleme tesisi yatırımları,
• Tartma ve sağlık kontrolleri için spesifik ekipman alımı,
• Motorlu taşıtlar hariç olmak üzere, hayvan refahına ilişkin AB standartlarıyla uyumlu nakliye ekipmanıyla ilgili makine ve ekipman alımı,
• Bilişim teknolojileri ve yazılım da dahil olmak üzere özel teknolojik ekipmanın satın alınması (sürü yönetimi, hayvan kaydı, genel çiftlik yönetimi),
• Yumurta tavukları için kafes sistemleri,
• Motorlu araçlar hariç, Ek 11’de listelenen yem bitkilerinin üretimine yönelik makine ve ekipman alımı,
• Motorlu taşıtlar hariç yumurtaların toplanması, ayrılması, taşınması ve paketlenmesine yönelik makine ve ekipman alımı,
• Öz tüketim ve atık yönetimine yönelik yenilenebilir enerji üretimi de dahil olmak üzere inşaat işleri ve makine ve ekipman alımı ile döngüsel ekonomi tipi yatırımlar,
• Tarımsal işletmelerin faaliyetlerini duyurmak amacıyla web sitesinin kurulması ve sürdürülmesi.

Üretime Dönük Olmayan Yatırımlar

• Üretime dönük olmayan uygun yatırımlara yönelik inşaat işleri,
• Üretime dönük olmayan uygun yatırımlar için makine ve ekipman alımı.

✓ Üretime dönük olmayan yatırımlar tarım veya ormancılık işletmesinin değerinde veya karlılığında önemli bir artışa yol açmayan ancak olumlu bir çevresel etkiye sahip olan yatırımlardır.

Uygun Harcamalara İlişkin Diğer Hususlar

✓ Başvuru sahibi yatırımının bütçesini, yapacağı satın alımlara ilişkin alacağı teklifler çerçevesinde şekillendirecek, seçtiği uygun teklif üzerinden projesini uygulayacak ve ödeme talebinde bulunacaktır.

✓ TKDK, satın alımlarla ilgili tekliflerde yer alan her bir kalem için piyasa araştırmaları yapacaktır. TKDK yapılacak araştırmalar neticesinde piyasa fiyatlarının çok üzerinde olduğu tespit edilen yatırım kalemlerinin fiyatlarında azaltma yapma veya bunları uygun olmayan harcama olarak kabul etme veya projeyi reddetme hakkına sahiptir.

✓ Başvuru sahipleri, faaliyet alanları uygun olsa dahi, başvuru yaptıkları çağrı dönemine ait başka projelerin inşaat, makine ekipman ve/veya hizmet alımlarına teklif veremezler. Böyle bir durumun tespit edilmesi durumunda başvuruları reddedilir.

✓ “İdari bina, (ofisler, yemek odası, soyunma odası, tuvaleti de kapsayacak şekilde) ve bekçi kulübesi, jeneratör odası, ihata duvarı/çitler ve işletme içi yollar” başlığı altındaki işlere ait pozlara, diğer inşaat başlıkları altında yer verilmemeli, ilgili pozlar ayrı bir mahal olarak belirtilmelidir. Aksi durum tespit edilirse, TKDK uygun başlık altında yer verilmeyen pozları uygun olmayan harcamalara aktarma hakkına sahiptir.

✓ Elektrik İhtiyacını (öztüketimi) Karşılamaya Yönelik Yenilenebilir Enerji Yatırımları

• Başvurulan sektörde kurulu veya kurulacak tüketim tesisin elektrik ihtiyacını karşılamak için yenilenebilir enerji tesislerinin kurulumu da Kurumumuz tarafından desteklenmektedir. Başvuru sahiplerinin bu destekten faydalanabilmesi için ilgili elektrik dağıtım şirketinden alınmış bağlantı anlaşmasına sahip olmaları gerekmektedir.
• Başvurulan sektörde, işletme kapasitesine göre ihtiyacın üzerinde büyüklükte yenilenebilir enerji sistemleri talepleri olması durumunda; sözleşme öncesi kontrollerde kesinti veya tamamen projeden yenilenebilir enerji kalemlerinin çıkarılması veya projenin reddi vb. işlemler duruma göre uygulanacaktır.

Yenilenebilir Enerji Tesisleri Projelendirilirken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1. 3 yıl veya daha fazla süredir faaliyeti bulunan işletmeler tarafından sunulan projeler için, son 3 yılda yıllık elektrik tüketim değerleri arasında %30’dan fazla fark bulunmayan ve yatırım ile kapasitesi %30’dan fazla değişmeyecek işletmelerde; desteğe esas maximum güç değeri son 3 yıl verileri baz alınarak hesaplanan yıllık ortalama tüketim değerinin %120’si kadardır. (Kontroller için https://re.jrc.ec.europa.eu/pvg_tools/en/ web sitesi baz alınacaktır.)
2. 3 yıl veya daha fazla süredir faaliyeti bulunan işletmeler tarafından sunulan projeler için, işletmenin son 3 yıllık elektrik tüketim verileri baz alındığında yıllık tüketimleri arasında %30’dan fazla fark olan işletmelerde; Yenilenebilir enerji tesisi kurulu gücü, işletmenin elektrik projesinde yer alan yükleme cetvelinde yazan kurulu gücün %60’ını geçmemelidir. Daha yüksek oranlar destek kapsamında değerlendirilmeyecektir.
3. 3 yıllık elektrik tüketimi bulunmayan veya gerçekleştirilecek proje ile kapasitesi %30’dan fazla değişecek olan işletmeler için; Yenilenebilir enerji tesisi kurulu gücü, işletmenin elektrik projesinde yer alan yükleme cetvelinde yazan kurulu gücün %60’ını geçmemelidir. Daha yüksek oranlar destek kapsamında değerlendirilmeyecektir.

✓ Yukarıda belirtilen koşulu sağlamayan projeler için desteğe esas maximum güç değeri elektrik projeleri ve işletme gereklilikleri dikkate alınarak yapılan kontrollerle belirlenecektir.

1. Yenilenebilir enerji tesisinin kapasitesi, başvuru yapılan sektör kapsamında kurulu veya kurulacak tesisin elektrik tüketim kapasitesiyle uyumlu projelendirilmelidir.
2. Tüketim tesisinin faaliyet alanı ile ilişkisi olmayan veya sektörde kullanımı olmayan makine-ekipmanlara projelerde yer verilmemelidir.
3. Teknik projede yer almayan makine-ekipmanlara, elektrik projelerinde yer verilmemelidir.
4. Tüketim tesisinin kurulu gücü hesaplanırken suni artışa sebebiyet verecek makine-ekipmanlar (yükleme tablosunda boş prizlere yükleme cetvelinde 1-2 kw güç yazılması vb.) kurulu güç hesabına dâhil edilmemelidir.
5. Projelere dâhil edilecek yenilenebilir enerji sistemlerinin kurulu gücü (kWe), tüketim tesisinin kurulu gücünün yüzde 60‘ını geçmemelidir. Daha yüksek bir oran seçilmesi durumunda ilgili kısım uygun kabul edilmeyecektir.
6. Teknik projede yer alan panellerin toplam gücünden (kWp), eviriciden (invertör) çıkışla (kWe) gerçekleşecek kaybın, oran olarak makul olmasına dikkat edilmelidir. Panellerin toplam gücü (kWp) değeri bağlantı anlaşmasında belirtilen kWe değerinin maksimum %20 fazlası kadar olabilir. Daha yüksek güç değerleri destek kapsamında değerlendirilmeyecektir. Örneğin, bağlantı anlaşmasında 100 kWe gücü olan bir işletme, maksimum 120 kWp toplam panel gücü için destek talep edebilir.
7. Cephe montajı içeren projelerde, elektrik mühendisi tarafından hazırlanan bir verimlilik hesabı sunulmalıdır.
8. Cephe ve arazi kurulumu içeren projelerde gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır.
9. Kurulacak yenilenebilir enerji sistemi işletme ile aynı parselde olmalıdır.
10. Yapı kayıt belgeli binaların çatı ve cephe GES kurulumu için kullanılması uygun değildir.

Yatırım kapsamında, aşağıda belirtilen koşullar karşılanmalıdır:

• Başvuru sahibi, başvuru paketi ile birlikte, şebekeye bağlantının mevcut olduğunu tasdik eden ve yetkili kurum tarafından verilen (elektrik dağıtım şirketleri, organize sanayi bölgeleri, Türkiye Elektrik Dağıtım Şirketi vb.) bir doküman/sertifika sunacaktır.
• Başvuru sahibi nihai ödeme talebi paketi ile birlikte ilgili makamlar tarafından verilen geçici kabul tutanağını sunacaktır.
• Başvuru sahibi izleme dönemi boyunca “Lisanssız Elektrik Üreticileri İçin Dağıtım Sistem Kullanım Anlaşmasına” sahip olacak ve talep edilmesi durumunda Kuruma sunacaktır.

Tüketim Tesisinin Kurulu Gücü: Elektrik projesi yükleme cetvelinde yer alan makine-ekipmanların çektiği güç değerlerinin toplamını ifade eder.

Başvuru Çağrı ilanından sonra lisanssız elektrik üretim mevzuatında değişiklik olması durumunda yeni mevzuat hükümleri çerçevesinde bilgilendirme yapılacaktır.

Uygun Olmayan Harcamalar

✓ Aşağıda belirtilenler uygun olmayan harcamalar olarak kabul edilmekte olup, bu harcamalar için destek talebinde bulunulamaz.

• Arazi ve mevcut binaların satın alınması,
• İkinci el makine ve ekipman alımı,
• Canlı hayvan alımı,
• Tüm vergiler,

✓ AB ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arasında imzalanan IPA III Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşmasına göre sözleşme kapsamında gerçekleştirilen uygun harcamalar için bazı vergi muafiyetleri/vergi iadeleri sağlanmaktadır. KDV ve diğer vergilere ilişkin söz konusu muafiyet veya KDV iadesi süreçlerine dair iş ve işlemler hakkında detaylı bilgi için Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) tarafından yayımlanan “Türkiye-Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA III) Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması Tebliğleri” incelenmelidir.

• İşletme giderleri,
• Bakım ve amortisman giderleri,
• Sigorta giderleri,
• Her türlü kira gideri,
• Kiralayanın marjı, faizin yeniden finansman maliyetleri, işletme giderleri ve sigorta masrafları gibi kira-satın alma ile bağlantılı maliyetler,
• Banka ücretleri, teminat masrafları ve benzeri ücretler,
• Döviz-TL ile ilgili dönüşüm masrafları, ücretleri ve kambiyo kayıpları,
• Para cezaları, mali cezalar ve dava masrafları,
• Yararlanıcı tarafından yapılan ayni katkılar,
• Yardımın yönetimi ve uygulanmasında kamu idaresi tarafından üstlenilen masraflar, yani Program Otoritesine ait masraflar ve özellikle genel giderler, kira giderleri ve yönetim, uygulama, izleme ve kontrol faaliyetlerinde istihdam edilen personelin maaşları,
• “4.1 Uygun Harcamalar” bölümünde belirtilen uygun harcamalar dışındaki diğer tüm harcamalar.

✓ Önceki çağrılarda Kurum desteğinden yararlanan projelerde, kapasite artırım vb. geçerli sebepler dışında, desteklenen yatırım kalemleri için yeniden başvuru yapılması uygun değildir.

✓ Bu tedbir kapsamında başvuru sahibi tarafından talep edilen ve desteklenen uygun harcamalar, başka bir IPA bileşeni tarafından desteklenemez ve desteklenmeyecektir. Ayrıca, başvuru sahibi destek talep ettiği uygun harcamalar için diğer uluslararası ve ulusal kaynaklardan sağlanan desteklerden de yararlanamaz.